De pastorale scène met herder en herderin van Gesina ter Borch van omstreeks 1660-1661 moet los worden gezien van het contact dat dichter Willem Sluiter later met haar heeft gehad, maar lijkt er wel bij te passen, ook bij zijn Buiten-Leven.

Willem Sluiter met Gesina ter Borch in nieuw licht (klik op deze titel om dit artikel te raadplegen), meldde deze site vooraf over de exposities bij Ter Borch Thuis in Zwolle. Bewaarkunst[1] van Gesina ter Borch blijkt nog meer over haar en hem bloot te leggen. Daarom is het interessant er hier over te informeren, al moet het dan ook veel over kunst gaan. Aan Gesina is het te danken dat de grote familiecollectie tekeningen, brieven, gedichten en andere documenten behouden bleef. Zij nam het beheer over van haar vader en bepaalde, dat de collectie in haar geheel bewaard moest blijven.

Herman van Arnhem met Arend Heideman van de Stichting Willem Sluiter in de ‘Sluiterhoek’ van scholengemeenschap Pieter Zandt in Staphorst. Rechts het voor de filmopnames iets verschoven kopieerapparaat.

 Het levensverhaal van oud-schooldirecteur Herman van Arnhem uit Staphorst staat in het teken van Willem Sluiter. Hij laat deze 17e-eeuwse dichter en dominee leven in Rouveen en Staphorst. Achterhoekers met grote interesse voor de nauw met hun streek verbonden dichter verraste hij jaren geleden met het bericht, dat zijn woonplaats er al een borstbeeld van bezat. Nu vertelt hij hierover alsnog meer in een film.

Herman Schepers in 2013 bij de plaquette van Willem Sluiter in de Grote Kerk te Zwolle. (Foto: Maarten Zeehandelaar)

Museum de Scheper in Eibergen laat zaterdag 9 augustus het Herman Schepersjaar beginnen, genoemd naar zijn grondlegger, dan precies 90 jaar geleden geboren. Aan hem heeft het de grootste Sluitercollectie ter wereld te danken. Zonder deze indrukwekkende verzameling zou begin deze eeuw de herontdekking van Willem Sluiter en zijn werk moeilijker zijn geweest, nooit zoveel hebben opgeleverd. Het vormde een basis.

Prent Jacob Gole van de Amsterdamse dominee Gerardus Havicius, uitgegeven door Pieter van Opoeteren (zie https://id.rijksmuseum.nl/200795688) en het aan hem gerichte verzoek van Willem Sluiter uit het Rampjaar 1672.

Opnieuw is een zeldzaam handschrift van dichter Willem Sluiter toevertrouwd aan de naar hem genoemde stichting. Nazaat Hetta Versteeg-Schönfeld uit Dordrecht schonk het met resterende stukken uit haar Sluitercollectie, die kort daarvoor al voor het grootste deel werd overgedragen. Zie Topstuk handschriften van Willem Sluiter naar stichting.

Op de tekening uit 1729 van Cornelis Pronk is het uurwerk uit 1681 te zien op de toren van Sluiters kerk in Eibergen. Hierdoor waren inwoners voor de tijd niet langer aangewezen op de nachtwaker, die elk uur Sluiters lied aan kon heffen. In historische publicaties wordt hij veelal klepperman genoemd, vanwege zijn ratel, zoals te zien op een prent in kranten uit 1937.

De titel Eybergsche Nacht-wake was in het Zuid-Hollandse dorp Woubrugge geen belemmering door de klepperman het gedicht van Willem Sluiter te laten zingen. De naam van de dichter ontbrak en de titel erboven was ook anders: Woubrugse Nacht-wake. Dit Sluiterlied reikte ver, verwierf nationale bekendheid en stond drie eeuwen later nog in literaire bundels, schreef E.H. Wesselink eerder al in Geschiedenis van de oude St. Mattheus van Eibergen.

Links: voorzijde met portret dichter van een oproep om materiaal aan te leveren voor een expositie bij drie eeuwen Willem Sluiter in 1953 Eibergen. Rechts: naam van het organiserende comité achterop de enveloppe hierbij.

In 1953 werd herdacht dat Willem Sluiter drie eeuwen eerder zijn intrede deed als predikant in Eibergen, in de Oude Mattheüskerk. Geen wonder dat deze herdenking een kerkelijk stempel droeg. Toch is er vooral van blijven hangen, dat hij bij die gelegenheid herwaardering kreeg als dichter, via een rede van taal- en letterkundige dr. Klaas Heeroma, als dichter bekend onder de naam Muus Jacobse (zie Herwaardering van Heeroma bij herdenking in 1953).

Gesina ter Borch (zelfportret uit 1661) ontving een bijzonder gedicht van Willem Sluiter (portret van Pieter van Anraadt).

Academiehuis Grote Kerk Zwolle brengt dichter Willem Sluiter en kunstenares Gesina ter Borch weer oog in oog, een paar eeuwen nadat ze er zijn begraven. Zijn herontdekte, handgeschreven oproep aan haar om Maria niet op vreemde, roomse wijze te portretteren, voorin zijn lofzang op Maria uit 1669, verbindt hen en zet Sluiter in een nieuw licht.

De door Willy Sluiter nageschilderde portretten van Maria en Willem Sluiter, waarschijnlijk nog in zijn atelier. Harry ter Kuile uit Enschede, die de originele portretten van hen bezat, stuurde deze foto aan H.H. Sluiter in Amsterdam, die de kopieën besteld had.

Kunstschilder Willy Sluiter (1873-1949, een nazaat) maakte kopieën van Pieter van Anraedts portretten van dichter Willem Sluiter en zijn zus Maria. Over de ontstaansgeschiedenis was niks bekend. De Sluitercollectie, die de Stichting Willem Sluiter recent ontving van Hetta Versteeg-Schönfeld, onthult er alsnog iets over. Zo komt na jaren aan het licht, dat hij zijn twee kunstwerken voltooide in april 1931.

Rembrandt van Rijn schilderde Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem in 1630, toen Willem Sluiter nog een kind was.. Van de dichter verscheen later een berijmde versie van Jeremia’s Klaag-Liederen.

Een vervolgartikel over het Rampjaar 1672 zorgde op dit informatiepunt drie jaar geleden voor Nieuw licht op vlucht Willem Sluiter in rampjaar (te lezen door hiervoor te klikken). De verandering in Sluiters overwegend tijdloze poëzie kwam er ook in aan de orde, inclusief de roep om Engle-benden aan het slot van zijn Jeremia’s Klaag-liederen. Arend J. Heideman publiceerde in eerste instantie een verhaal in Old Ni-js[1], op verzoek van de Historische Kring Eibergen. Met één klik leest u het nu ook hier: Quaade nabuer brengt Sluiter in beklaaglijke ballingschap tot goets.

Menno van Bree (links) met zijn tweede kopie van het portret van Willem Sluiter, nu in het bezit van verre nazaat Peter Sluiter. Rechts zijn inzending Vrijheid voor de Achterhoekse Kunstprijs, met rechtsonder zijn Sluitertje.

Kunst- en huisschilder Menno van Bree uit Borculo heeft na het kopiëren van het portret van dichter Willem Sluiter diens silhouet op bijzondere wijze opgevoerd in een nieuw schilderij, dat hij heeft ingezonden voor de Achterhoekse Kunstprijs. Vorig jaar schilderde hij het silhouetje al eens met bladgoud op een deur. Nu is het onderdeel van zijn signatuur op zijn inzending.