Onderzoek en activiteiten rond dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) zijn in een grote stroomversnelling gekomen. In de aanloop naar de viering van vierhonderd jaar Willem Sluiter op 22 maart 2027 zullen we hier de komende jaren vast nog meer van beleven. Eén mooi voorbeeld onthul ik hier graag al. Met dank aan universitair docent vroegmoderne Nederlandse letterkunde in Utrecht Nina Geerdink.
Het door verre nazaat Willy Sluiter geschilderde portret van dichter en dominee Willem Sluiter wordt ook in april geëxposeerd in de Achterhoek. Museum de Scheper in Eibergen toont het bij haar kleine expositie, die hier tot en met 29 oktober wordt gehouden over Sluiter in rampjaar 1672. Bij de onthulling vorige week van het borstbeeld van Sluiter in Neede kon het publiek voor de eerste keer dit doek bewonderen.
Willy Sluiter (1873-1949) schilderde het naar het originele Sluiterportret van Pieter van Anraadt, dat dateert van omstreeks 1660. Op de valreep kon verre nazaat Zoë Verloop dit erfstuk beschikbaar stellen voor een korte expositie in de Grote Kerk van Neede, tegenover de geboorteplek van de dichter.
Museum de Scheper besloot van de gelegenheid gebruik te maken en het portret ook naar Eibergen te halen, waar Sluiter van 1653 tot 1673 predikant was. Tot en met eind april wordt het hier getoond. Tijdens de normale openingsuren (woensdag tot en met zaterdag, van 13 tot 17 uur) is het schilderij te zien in dit museum.
Gezocht portretschilder
Jan Willem (Willy) Sluiter was schilder, tekenaar en grafisch ontwerper. Hij haalde onderwerpen voor zijn schilderijen vaak uit het strand- en vissersleven. In de ‘hogere kringen’ was hij ook een gezocht portretschilder. Van de portretten die Van Anraadt rond 1660 schilderde van Willem Sluiter en zijn zus Maria vervaardigde hij elk een kopie. Waarom, wanneer en op wiens initiatief ze zijn geschilderd, is niet bekend. Verre verwanten bezitten ze nu.
Bakker Marcel Stroet en dochter Chantal met de borstbeelden van Willem Sluiter in chocolade.
Neede krijgt dinsdag niet alleen een borstbeeld in brons van de dichter Willem Sluiter, maar ook twee van chocolade, één puur en één van melkchocolade. Bakker Marcel Stroet en zijn dochter Chantal vervaardigden ze. Wie de mooiste zin over de Achterhoek schrijft, kan er één winnen. Voor kinderen houdt Stroet bij dit Sluiterfeest een kleurwedstrijd.
Hans Keuper, van de Band Boh Foi Toch, onthult op dinsdag 22 maart naast de Grote Kerk in Neede het door beeldhouwer Anton ter Braak vervaardigde borstbeeld van Willem Sluiter. Deze dichter werd op de eerste lentedag van 1627 in een huis (nu Nieuwstraat 15) tegenover deze kerk geboren.
Mal van beeldhouwer
Toen het comité voor realisering van het borstbeeld Marcel Stroet vroeg iets aantrekkelijks te bakken voor de genodigden bij het onthullingsfeest rond het kunstwerk kwamen bij hem allerlei ideeën op voor een bijzondere bijdrage. Hij trad in overleg met de initiatiefnemers en kunstenaar Ter Braak en vroeg om de mal van het kunstwerk, die al een plek had gekregen in de winkel van de Needse VVV. Zo kregen zijn kunstwerken in chocolade dezelfde vorm als het door Anton ter Braak geboetseerde borstbeeld. Dinsdag exposeert hij ze in de Grote Kerk en aansluitend in de etalages van bakkerswinkels in Neede en Beltrum, waar ze een Sluiterweek inluiden.
Prijsvraag mooiste zin over Achterhoek
Sluiters werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, was enkele eeuwen zeer populair. Zijn vader en grootvader hadden in Neede een bierbrouwerij en graanhandel. In zijn periode als dominee in het naburige Eibergen, van 1653 tot 1673, ontwikkelde Willem Sluiter zich als dichter. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven. Zijn bekendste dichtregels luiden: “Waer iemant duisent vreugden soek,/ Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek.”
De prijsvraag, met als prijzen de kunstwerken in chocolade, is geïnspireerd op Sluiters beroemde woorden. Iedereen mag er aan deelnemen. Dit kan door voor zondag 3 april een e-mailbericht te sturen aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., met naam, adres en telefoonnummer, en één mooie zin over de Achterhoek. Een deskundige jury beoordeelt alle inzendingen en bepaalt welke twee deelnemers een Sluiterborstbeeld van chocolade verdienen.
Kleurwedstrijd Sluiterprent
In de bakkerswinkels van Stroet in Neede (Borculoseweg 18) en Beltrum (Dorpsstraat 1) kunnen tijdens de Sluiterweek ook prenten worden afgehaald die door basisschoolleerlingen mogen worden ingekleurd. Hierop is een bekende ets van Jan Luyken afgebeeld, die veel Sluiterbundels siert. Kinderen die er mee aan de kleurwedstrijd deel willen nemen, moeten deze uiterlijk zaterdag 2 april inleveren in één van beide winkels van Stroet. Ook aan deze wedstrijd worden leuke prijzen verbonden.
Het borstbeeld van Willem Sluiter in de eindfase. Beeldhouwer Anton ter Braak is hier druk met het patineren.
Hans Keuper onthult op dinsdag 22 maart naast de Grote Kerk in Neede het door beeldhouwer Anton ter Braak vervaardigde borstbeeld van Willem Sluiter. Deze dichter werd op de eerste lentedag van 1627 in een huis (nu Nieuwstraat 15) tegenover deze kerk geboren. Een herinnering hier aan hem ontbrak. Een klein comité verwierf in korte tijd ruim steun voor een passend kunstwerk. Keuper won vorig jaar als eerste de Willem Sluiter Prijs. Hij is bekend als oprichter van de Band Boh Foi Toch.
Sluiters werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, was enkele eeuwen zeer populair. Zijn vader en grootvader hadden in Neede een bierbrouwerij en graanhandel. In zijn periode als dominee in het naburige Eibergen, van 1653 tot 1673, ontwikkelde Willem Sluiter zich als dichter. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven en zijn bekende dichtregels over dees' achter-hoek zijn vaak in verband gebracht met de streeknaam Achterhoek.
Leeuwerikschool
De Leeuwerikschool uit Neede, een streekschool voor speciaal onderwijs, vervult 22 maart een hoofdrol. Gelijktijdig met de onthulling van het kunstwerk, om half twee ’s middags, mogen leerlingen van deze school het doek wegtrekken van het informatiebord dat ervoor staat. Hierop prijken naast Sluiters regels “Waer iemant duisent vreugden soek,/ Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek” dichtregels van de Needse predikant Everhardus Beckink. Bij Sluiters Buiten-Leven dichtte hij: “Ik ben ’t met Sluiter eens, ‘k ben wel te vrede:/ Ik schep mijn adem graeg in d’ open lught te Nede.”
De aansluitende bijeenkomst voor genodigden in de kerk is wereldwijd te volgen via een livestream, met een link op de informatiesite willemsluiter.preview.ideemedia.cloud. De schoolkinderen komen in het kerkgebouw direct opnieuw in de schijnwerpers. Dat hun school nauw werd betrokken bij dit lentefeest heeft te maken met feit dat de dichter ook wel waarderend ‘de kleine leeuwerik’ werd genoemd. Naar de in de Achterhoek vrijwel verdwenen zangvogel, die jubelend opstijgt naar de hemel. Samen met de zangeres Ellen Tackenkamp zingen de kinderen een nieuw leeuweriklied. Dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst schreef de tekst bij een melodie van saxofonist Bennie Waanders, die het gedicht ook op muziek zette.
Duizend leeuweriken
Naast muziek van Ellen Tackenkamp en Bennie Waanders en een reactie van Hans Keuper op Sluiter en het kunstwerk kan via de bijeenkomst in de kerk ook worden genoten van een korte lezing van Sander Grootendorst. Duizend leeuweriken, koos hij hiervoor als titel. Hij bezong deze vogel ook al eens in een gedicht, dat hij schreef voor de onthulling van een plaquette in 2013 in de Grote of Sint Michaelskerk in Zwolle, waar Sluiter is begraven in 1673. Sinds 2018 hangt dit gedicht bovenin de natuurobservatiepost op de Needse Berg.
Onder leiding van Grootendorst gaan leerlingen van de Leeuwerikschool ook werken aan dichtregels, in het kader van het culturele project van de school bij het kunstwerk. Samen met kunstenaar Anton ter Braak boetseerden ze onder andere een leeuwerik, die net als het borstbeeld in brons wordt gegoten. Dit en ander creatief werk van de kinderen wordt geëxposeerd in de kerk. Zaterdag 26 maart kan iedereen het hier tussen 14 en 17 uur bewonderen. En dan uiteraard ook buiten de kerk genieten van het borstbeeld, dat hier op een sokkel komt te staan van Bentheimer zandsteen. Hiermee wordt verwezen naar de eeuwenoude waterputten en doopvonten, die ook van dit materiaal werden gemaakt. Het komt ook als bouwmateriaal nog op veel plaatsen in de omgeving voor.
Aankondiging in Nieuws uit Berkelland.
Zou het vorige week onthulde borstbeeld van de dichter Willem Sluiter ook met een dikke laag sneeuw zijn bedekt? Dat viel vanmorgen mee, of tegen. Tot sneeuwman is het kunstwerk van Anton ter Braak niet omgetoverd. Op een warme voorjaarsdag, 22 maart (Sluiters 395e verjaardag), trok Hans Keuper onder applaus van het publiek de Needse vlag weg, die de buste nog aan het zicht onttrok. Nu maakt vooral de wind het hier naast de Grote Kerk in Neede, tegenover de geboorteplek van Sluiter, weer even guur. Toch is het lente op 1 april en verlangen we naar een zomer en zomergasten, waaronder de boerenzwaluw.
De onthulling van het borstbeeld van Willem Sluiter in Neede op 22 maart 2022 kreeg prominent aandacht in de media. Klik op onderstaande foto's voor de verhalen en beelden hierbij.
Het werk van dominee Willem Sluiter was enkele eeuwen zeer populair. Maar misschien is zijn populariteit met de onthulling van zijn borstbeeld in Neede wel op een nieuw hoogtepunt gekomen. Willem Sluiter is zelfs om te zoenen, bleek gisteren. “Ik heb hem een kusje gegeven, omdat ik hem zo mooi vind”, sprak een leerling van de Leeuwerikschool gistermorgen bij het door Anton ter Braak vervaardigde kunstwerk, dat is onthuld door Hans Keuper samen met een leerling van dezelfde school, die een hoofdrol vervulde hierbij. Kleurrijk en kunstzinnig werk van de kinderen van deze streekschool voor speciaal onderwijs is nog te bewonderen in de naastgelegen Grote Kerk in Neede, waar ook het door verre nazaat Willy Sluiter geschilderde portret van de dichter hangt. Zaterdag mag iedereen hier er tussen 14 en 17 uur van komen genieten, in combinatie met een kijkje bij het borstbeeld aan de Nieuwstraatzijde van de kerk, tegenover de plek waar Sluiter 395 jaar geleden werd geboren. Gisteren waren de kinderen van de Leeuwerikschool, die niet de gelegenheid hadden het onthullingsfeest mee te maken, al aan de beurt. Dit leverde allerlei hartverwarmende taferelen op. Koster Alie Timmerije ontving hen zeer gastvrij, met iets feestelijks te drinken en een heerlijke koek van bakker Stroet, waarop ook het portret is te zien van Sluiter. Een rekenwonder onder de kinderen deed iedereen versteld staan met de nauwkeurige vermelding van hoe oud Willem Sluiter (1627-1673) is geworden. Anderen deden allerlei bijzondere ervaringen op in het kerkgebouw, of roken even aan de door Marcel en Chantal Stroet vervaardigde borstbeelden van Sluiter om vast te kunnen stellen of ze echt van chocolade waren.
Zoë Verloop uit Amsterdam, in de verte verwant aan Willem Sluiter, met het door Willy Sluiter vervaardigde portret van deze dichter, dat op 26 maart s te bewonderen in de Grote Kerk in Neede.
Rond de onthulling van het borstbeeld van dichter en dominee Willem Sluiter in Neede is zijn begeerde portret even te bewonderen in de Grote Kerk in deze plaats. Willy Sluiter (1873-1949), een verre nazaat, schilderde het naar het originele Sluiterportret van Pieter van Anraadt. Op de valreep kon Zoë Verloop dit erfstuk, dat niet eerder in het openbaar is getoond, beschikbaar stellen voor een korte expositie bij zijn geboorteplek. Zij runt Kookstudio De Laurier in Amsterdam en is in de verte ook verwant aan de dichter.
Al vele jaren proberen Sluiterliefhebbers een portret van dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) voor een expositie naar de Achterhoek te halen, waarmee hij zo nauw is verbonden. Bij de onthulling van het door Anton ter Braak vervaardigde borstbeeld op dinsdag 22 maart kunnen de genodigden er al van genieten. Op zaterdag 26 maart krijgt iedereen de kans. Dan is de kerk hiervoor van 14 tot 17 uur open (ook werkstukken die kinderen van de Leeuwerikschool in Neede maakten via projecten bij het borstbeeld zijn dan te zien). Er is nog overleg gaande om het portret ook elders in de regio te exposeren.
Gezocht portretschilder
Jan Willem (Willy) Sluiter was schilder, tekenaar en grafisch ontwerper. Hij haalde onderwerpen voor zijn schilderijen vaak uit het strand- en vissersleven. In de ‘hogere kringen’ was hij ook een gezocht portretschilder. Van de portretten die Van Anraadt rond 1660 schilderde van Willem Sluiter en zijn zus Maria vervaardigde hij elk een kopie. Waarom, wanneer en op wiens initiatief ze zijn geschilderd, is niet bekend. Verre verwanten bezitten ze nu.
Tegenover geboorteplek
Het borstbeeld van Sluiter komt te staan naast de Grote Kerk, aan de Nieuwstraatzijde, tegenover de geboorteplek van de dichter. Tot nu was hier geen herinnering meer aan hem te vinden. Sluiters werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, was enkele eeuwen zeer populair. Ongeveer ter hoogte van het borstbeeld komt aan de binnenkant van de kerkmuur gedurende een week het geschilderde portret te hangen. De initiatiefnemers van een kunstwerk ter herinnering aan Sluiter zijn enorm blij dat dit nu alsnog lukt. Veel steun kregen ze hierbij van Peter Sluiter uit Amsterdam, een andere verre nazaat.
Leerlingen van de Leeuwerikschool in Neede boetseren onder leiding van beeldhouwer Anton ter Braak een leeuwerik in was. Deze wordt net als het borstbeeld, dat deze kunstenaar vervaardigt van de in Neede geboren dichter Willem Sluiter (1627-1673), in brons gegoten. Bij de onthulling van het beeld op 22 maart is de vogel te zien op een expositie in de Grote Kerk van Neede.
Naast de kerk, aan de Nieuwstraatzijde, komt het borstbeeld te staan. De leeuwerikschool, een streekschool voor speciaal onderwijs, krijgt bij de feestelijke onthulling een hoofdrol. Dit heeft te maken met Sluiters leeuweriklied. De tegenover de Needse kerk geboren dichter werd ook wel ‘de kleine leeuwerik’ genoemd. Naar de in de Achterhoek vrijwel verdwenen zangvogel, die jubelend opstijgt naar de hemel.
Zangeres Ellen Tackenkamp bereidt zich ondertussen voor op het samen met leerlingen op deze eerste lentedag in Neede zingen van een nieuw leeuweriklied. Dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst schreef bij een melodie van saxofonist Bennie Waanders de tekst. Waanders zette dit gedicht op muziek. Dit drietal treedt 22 maart, Sluiters geboortedag, ook op in de kerk. Via een livestream is hier straks wereldwijd van mee te genieten.
Het boetseren van een leeuwerik, zang en muziek zijn onderdeel van een cultureel project op deze school bij het beeld, dat herinnert aan Sluiter. Ook poëzie krijgt hierbij aandacht. Sander Grootendorst gaat samen met leerlingen werken aan dichtregels. Het resultaat zal eveneens te bewonderen zijn in de kerk. Die is op zaterdag 26 maart voor iedereen open, van 14 tot 17 uur.
