In Sluiterbundels uit 1717 en 1728 staan onbekende prenten
De bij de ‘kleine leeuwerik’ Willem Sluiter passende woorden ‘Looft Godt’ sieren de prent van een onbekende kunstenaar op het titelblad van Vreugt- en liefde-sangen aan de Gemeinte J. Christi binnen, en rondom in de buerten des Kerspels van Eibergen. Op enkele lichtere afbeeldingen na (foto’s van Sluiterbundel in Museum de Scheper in Eibergen) zijn alle illustraties bij dit artikel afkomstig uit de via Google Books te raadplegen bundel uit 1717.
Zeer rijk geïllustreerd is een in 1717 door Jacob van Royen in Amsterdam uitgegeven Sluiterbundel. Hier staan 39 prenten in. Helaas is/zijn de kunstenaar(s) onbekend. Bij een aantal van deze prenten dringt zich direct een vergelijking op met de bekende prenten van Jan Luyken, al zijn er ook grote verschillen, alleen al door het formaat: liggend (1717), tegenover bijna vierkant bij Luyken. Hieronder aan de hand van deze prenten enkele voorbeelden (met eerst een prent van Luyken, uit het Rijksprentenkabinet): stadsdrukte, het vredige buitenleven met een man in het veld, het dorstafereel en Sluiter in de pastorie, bij zijn eigen haarden.
Het lijkt erop dat de maker(s) van een aantal van deze prenten duidelijk geïnspireerd zijn door het werk van hun beroemde voorganger. Wellicht vond de uitgever dit belangrijk. Vermoedelijk moeten deze taferelen een afbeelding voorstellen van dominee en dichter Sluiter. Luykens prenten zijn duidelijk beter, echter, al is ook bij hem niet duidelijk of Sluiter er gelijkenis mee vertoonde. In 1728 verscheen bij boekverkoper Gerrit Bos, die net als Van Royen ook aan de Kalverstraat in de hoofdstad woonde, een Sluiterbundel die vrijwel gelijk was aan de rijk geïllustreerde bundel uit 1717.
De 39 prenten vormen geen eenheid. Naast de afbeeldingen die zich laten vergelijken met Luykens werk verwijzen enkele illustraties duidelijk naar dichtregels van Sluiter, die eronder staan. Hiermee opent deze presentatie. Aansluitend enkele prenten, die een beeld geven mogelijk van het landschap in die tijd in dit deel van de Achterhoek en Sluiters leefomgeving.
Een verdeling in prenten die overeenkomsten vertonen – in de bundels zit er geen heldere lijn in – biedt aanknopingspunten voor verdere bestudering. Sommige lijken een bijbelse achtergrond te hebben, denk aan het paradijs, met de slang en Adam en Eva. Soms biedt een tekst eronder directe aanknopingspunten. Zoals die van twee mensen in de sneeuw. Sommige prenten zijn angstaanjagend, macaber een enkele keer zelfs, net als de man bij de zeis van Luyken, hebben vast een boodschap gevormd voor de lezers. Op een flink deel van de prenten staan monsterlijke dieren. Een direct verband met het werk van Sluiter is hierin moeilijk te vinden. Wellicht dat mensen die meer kennis hebben van de oude prentkunst op dit punt in de toekomst klaarheid kunnen brengen.
Prenten die verwijzen naar dichtregels van Sluiter en landschap
Vergelijking prenten Luyken (1e prenten in rij) met prenten uit bundel 1717
Bijbelse (?) en andere taferelen
Prenten met dieren
