‘Mijn vaders liefste Sluiter’, (uitgesproken, zie video) column van Pieta van Beek vóórafgaand aan de lezingenmiddag bij de opening van de expositie Van Achterhoek tot Amsterdam, Willem Sluiter 350 jaar gedrukt, gelezen, gezongen op 1 december 2023 in Vrije Universiteit Amsterdam. Voor informatie over Pieta van Beek, geaffilieerd onderzoeker Universiteit Utrecht, zie https://www.uu.nl/medewerkers/PvanBeek.

Wat ik denke /lees of schryve /

     Wat ik dichte/ wat ik zing

Wat ik spreek of oit bedryve/

   Schoon het klein is en gering/

Zal van u en 't uwer eer

   Maer alleene zijn/ o Heer!

(op de wijs van psalm 146 Prijst den Heer met blijde galmen)

Dit lied van Willem Sluiter leerde ik als jong meisje zingen aan de ’s Gravenweg in Rotterdam-Kralingen. Mijn muzikale vader die in zijn jeugd nog saxofoon had gespeeld, had na zijn omkering dat prachtige instrument niet meer aangeraakt. Maar hij gaf zijn muzikale talenten toch door in zang, fluit en orgel. Werden er in het kerkzaaltje aan de Gerdesiaweg slechts bekende psalmen gezongen, wij moesten thuis alle 150 psalmen leren, zingen en spelen. Mijn vader was actief en richtte ook de KLS (Kontaktvereniging voor Leerkrachten en Studerenden op Gereformeerde Grondslag) op en één van de activiteiten die hij er organiseerde was het vormen van een werkgroep muzikale vorming. Die zou vrome liederen van Revius, Lodensteyn, Sluiter, Tuinman en Ledeboer uit het erfgoed van de Nadere Reformatie vertolken naar deze tijd . Thuis circuleerden dan ook experimentele katernen. Op één van die katernen staat mijn naam. Ik was zestien jaar.

Toen mijn vader overleed in 2011 erfde ik dit dikke perkamenten boek, een uitgave van De werken van Willem Sluyter waarin tien gedichtenbundels uit diverse jaren van hem zijn opgenomen (herdrukken uit 1731, 1739, 1767). Het was mijn vaders lievelingsboek. Maar hij bewaarde het erfgoed niet alleen, maar gaf het ook door. Na decennia veranderden de experimentele katernen in 1991 in een liedboek, Uit Sions Zalen. Een bundel geestelijke liederen dat nog hetzelfde jaar herdrukt werd. Bij de samenstellers staat ook zijn naam, J. van Beek, naast E. Kooijmans, W. Jumelet, P. Trouwborst en H. van de Weteringh. In dit boek staan veel liederen van Sluiter, en dat heeft alles te maken met mijn vaders kennis van en liefde voor het werk van Sluiter.

Dankie vader. Ik herken in dit boek uw handschrift, de lezerssporen, en de aanvullingen. U hebt zijn werk zeer goed gelezen. Zelfs toen u nauwelijks meer de pen kon hanteren, zie ik uw beverige lijntjes staan. Wat zou het fijn zijn om met u te discussiëren over Willem Sluiter, zijn werk, maar ook over zijn Nachleben. We zouden ook gaan zingen, musiceren. Maar pappa, van wie kreeg u het boek? Uw naam staat in geen enkel boek, hoeveel u er ook had. Dat deden wel twee leden van de familie Vos uit Huizen die het dikke boek sinds 1905 in hun bezit hadden. En nu ik het eerdergenoemde lied uit Sions zalen (nr. 71) vergelijk met het origineel zie ik dat er van de negen oorspronkelijke coupletten, maar vier zijn overgenomen, veelal de sombere. Waarom? Ik zou u vragen naar de wijziging in spelling, het verdwijnen van het gotisch schrift, over de melodie van het ‘scabreuze’ liefdesliedje ‘Rosemond die lag gedoken’ of over de grote voorkeur tot Sluiters eerste bundel Psalmen, Gesangen en Geestelijke Liederen. Hoe leuk was het geweest als ook Sluiters vertaling van de Horatiaanse fabel van de stads- en landmuis had geklonken.

Later hoop ik nog wat columns wijden aan uw Sluiterboek: de grote invloed van de klassieken, zijn contacten met (adellijke) vrouwen, ook met Anna Maria van Schurman, en aan zijn invloed op vromen in Zuid-Afrika. Wat begrijpen we eigenlijk van die tijd waarin het hiërarchisch patriarchale denken zo floreerde, ook in religieuze kringen? U zou, op zijn Rotterdams gezegd dat gelik naar boven in de opdrachten aan voorname personen toch ook verafschuwd hebben? Helemaal zou u er niet bij kunnen dat hij de opvoeding van zijn twee jonge kinderen aan een schoonmoeder overliet, hoe treurig het ook was dat hij zijn jonge vrouw verloor. Bij hem ging zijn (dicht)werk boven alles. Vader, Willem Sluiter was dol op het buitenleven, net als u, en op het leven met een boekje in een hoekje. Hij was de landmuis, u de stadsmuis die “’t geselschap en ’t gesnater” moest verduren. Ik dank en eer u voor het doorgeven van het erfgoed. Het gaat zijn gang.

Uw dochter Pieta van Beek

 

Fotoreportage opening van de expositie over Willem Sluiter en zijn werk in de Vrije Universiteit Amsterdam op 1 december 2023. De foto's zijn gemaakt door Henk Oltvoort en Katoesjka Spronk.

Introductie op dichter Willem Sluiter (1627-1673) bij de opening op 1 december 2023 van de expositie ‘Van Achterhoek tot Amsterdam’ bij de Vrije Universiteit Amsterdam, ter gelegenheid van zijn 350e sterfdag. Zijn werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, was enkele zeer populair. In dit filmpje is de korte lezing te beluisteren van Arend J. Heideman aan het begin van de openingsmiddag, waarop ook enkele andere lezingen zijn gehouden over Sluiter en zijn werk. De expositie is tot en met 29 februari 2024 tijdens de normale openingsuren te zien zijn in de Erfgoedvitrine, naast de ingang van de Universiteitsbibliotheek op de eerste verdieping van het Hoofdgebouw, aan de De Boelelaan 1105.

Dichter en dominee Willem Sluiter en zijn werk staan na enkele eeuwen nog volop in de belangstelling, al klinkt amper meer zijn lied. Hoe bleef hij zo lang in beeld? Deze film vertelt hierover. En over waarom hij nu nog interessant is en waar iets over hem is te vinden. Willem Sluiter werd in 1627 geboren in Neede, was van 1653 tot 1673 predikant in Eibergen en is overleden en begraven in Zwolle. Zijn gedichten en liederen zijn lang zeer populair geweest. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven. In zijn werk klinkt de geest van de Moderne Devotie door. Arend Heideman van informatiepunt www.willemsluiter.nl vervaardigde dit beeldverhaal.

 

De verjaardag op 22 maart 2023 van de bijna vier eeuwen geleden geboren dichter Willem Sluiter wordt een bijzonder feest. Informatiepunt www.willemsluiter.nl lanceert bij deze gelegenheid een film. Hierin schittert bibliograaf en verzamelaar Georg Hartong, die veel bijdroeg aan het behoud van zijn werk.

Niemand weet zoveel van de vele verschillende bundels met werk van Sluiter als Hartong. Hij drukte een stevig stempel op de verzameling en het behoud van zeldzame exemplaren. Hoe populair Sluiters werk was in vergelijking met dat van andere dichters, onderstreept hij in deze film.

Deze Sluiterfilm vormt de aftrap van een jaar vol activiteiten van het informatiepunt over de Achterhoekse dichter. Dit vormt de aanloop naar de expositie van Sluiters werk bij de Vrije Universiteit Amsterdam. Deze begint in december, rond de 350^e sterfdag van de eens zeer populaire dichter.

 

 

 In het kader van de rampjaarherdenking dit jaar is zaterdag een kort toneelspel over vlucht van de dichter Willem Sluiter opgevoerd in Museum de Scheper in Eibergen. 'Theatertroep voor Galg en Rad' stond hierbij onder leiding van Betsie Ooink, die ook optrad als verteller. Spelers waren Daniël Dekker (in de rol van Willem Sluiter), Ilse Koppelman (huishoudster), Bonnie Ebbers (Bommen Berend) en Annemarie Hilferink (Teunis Hulscher). In het najaar treedt de groep, in een wellicht iets andere opstelling en een hierop aangepast verhaal, opnieuw op in het Eibergse museum, dat beschikt over de grootste collectie ter wereld met werk van Sluiter. Naast video-opnames van Arend Heideman zijn in het filmpje ook beelden verwerkt van Wim Morsink.

 

 

 

 

 

 

 

 

Het borstbeeld van de dichter Willem Sluiter is op vrijdag 28 januari 2022 gegoten in brons. Felicitaties en applaus klonken op in het Noordijkerveld bij het atelier van beeldhouwer Anton ter Braak, die deze spannende klus samen met zoon Pim klaarde. Over het resultaat waren de aanwezigen zeer tevreden. Op de eerste lentedag, 22 maart, wordt dit kunstwerk onthuld bij de Grote Kerk in Neede, tegenover de plek waar Sluiter op die datum in het jaar 1627 werd geboren. Zijn dichtregels en liederen waren enkele eeuwen zeer populair. Zijn werk is vele malen herdrukt. Na bijna vier eeuwen komt nu in Neede met het borstbeeld een herinnering tot stand. Het komt te staan op een sokkel van Bentheimer zandsteen, aan de Nieuwstraatzijde van de kerk.

Klik op de foto hierboven voor een bericht met filmpje over borstbeeld van Willem Sluiter voor Neede.

Voor wel een halve eeuw kan in de Achterhoek eens in de vijf jaar een grote Willem Sluiter Prijs worden uitgereikt. Beeldhouwer Anton ter Braak uit Noordijk werkte hard aan de penningen bij deze prijs. Naast 5000 euro ontvangt de winnaar een door hem ontworpen en in brons gegoten penning. Op voorstel van initiatiefnemer Bennie te Vaarwerk werd Ter Braak hiervoor ingeschakeld. Het eerste exemplaar is op 6 oktober onthuld. De volgende negen exemplaren zijn binnenkort klaar, inclusief het randschrift met de bekende dichtregels van Willem Sluiter. Deze week was de kunstenaar druk bezig penningen te patineren. Bestuurslid en websitebeheerder Arend Heideman legde er in een filmpje voor YouTube de beelden van vast. Zo kunnen ook winnaars in de toekomst zien hoe hun prijs tot stand kwam. Klik op dit bericht als u het filmpje wilt zien.

Dichter en dominee Willem Sluiter en de schrijver Hendrik Willem Heuvel werden op zaterdag 8 september 2018 op de 'delle' van boerderijmuseum De Lebbenbrugge in Borculo bezongen in een klein maar fijn cultureel festijn. Onder het oog van een grote schare bezoekers werd hier het werk van deze twee grote Achterhoekers weer samengebracht. Het koor Musica Vocale uit Eefde, onder leiding van Els Dijkerman, zong er met Sluiter en Heuvel verbonden liederen (waaronder het leewerikslied van Sluiter en ‘Als de zwaluw ons verlaat’, waarmee Heuvel afscheid nam van zijn jeugdliefde) en Ben Wagenvoort gaf op boeiende wijze een presentatie over hen. De feestelijkheden rond Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek brachten de studiegroep Hendrik Willem Heuvel op het idee dit cultureel evenement te organiseren. Een bijzonder moment deze middag was ook de overhandiging door Lies Onstenk van de Sluiterbundel uit de nalatenschap van Heuvel aan voorzitter Wim Slotboom van de Meester H.W. Heuvelstichting. De bundel krijgt een plek in het museum. Deze dag inspireerde de dichter Aad Eerland uit Zoetermeer tot het schrijven van het gedicht ‘Willem Sluiter en zijn leeuwerikslied’. Hij droeg het zelf voor. Beelden van dit evenement zijn verwerkt in deze film op YouTube.

 Foto's Willem Brons van Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek bij opening open monumentendagen gemeente Berkelland op vrijdag september 2018 in Oude Mattheus te Eibergen.

 

De dichter Willem Sluiter krijgt na een paar eeuwen met leeuwerikspoëzie op het hoogste punt in zijn geboorteplaats Neede een passend eerbetoon. Een modern gedicht van Sander Grootendorst prijkt nu bovenin de uitkijktoren op de Needse Berg. Hij liet zich inspireren door regels van Sluiter en verwerkte een paar regels van hem. Het is tevens een roep om de terugkeer van deze bedreigde vogel, die ook hier eens jubelend opsteeg. De VVV Neede voorziet hiermee de pas geopende natuurobservatiepost van een extra attractie. Het project Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek in 2018 vormde de aanleiding. Omroep Gelderland nam vooraf al een kijkje. Natuurkenner Grootendorst vertelde en droeg zijn gedicht voor. VVV-voorzitter Mans Koster gaf een toelichting. Poëzie op torenhoogte is een hoogtepunt in een Sluiterroute door de gemeente Berkelland.

 

 

Beroemde Achterhoek-regels van de dichter Willem Sluiter (1627-1673) klinken na 350 jaar ook door in grote wereldtalen. De twee regels “Waer iemand duisent vreugden soek/ Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek” zijn al vertaald in het Engels, Frans, Duits, Italiaans en Achterhoeks. Het dichtersduo Sander Grootendorst en Eke Mannink van poëzietheater Vlinderwerk nam het initiatief hiervoor.

Filmverslag dat Ben Tragter (1945-2021) vervaardigde van de onthulling van de plaquette van Willem Sluiter (1627-1673) in Grote of Sint Michaëlskerk in Zwolle. Ter herinnering aan deze Achterhoekse dichter en dominee (in Eibergen) is op zaterdag 21 sepember 2013 dit kunstwerk onthuld in deze kerk, waar hij is begraven. Beeldhouwer Anton ter Braak liet zich bij de vervaardiging inspireren door de foto van het portret dat Pieter van Anraadt heeft geschilderd van Sluiter. Aan het eind van zijn leven nam Sluiter, die in 1672 moest vluchten voor het leger van bisschop Bernhard von Galen van Münster, ook bekend als Bommen Berend, nog een beroep aan naar Rouveen. In Zwolle, waar hij een zwager bezocht die arts was, is hij overleden en begraven. Ter gelegenheid van de expositie van de Vrije Universiteit Amsterdam over Sluiter en zijn werk in december 2023, rond de 350e sterfdag van Sluiter, is deze nooit eerder vertoonde film op YouTube gepubliceerd. Dit in verband met het ook op de expositie in de hoofdstad tonen van de plaquette, die vanwege de grote verbouwing van de Zwolse kerk tijdelijk van de muur is verwijderd.

Fotoreportage Maarten Zeehandelaar van onthulling plaquette ter herinnering aan de dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) in de Grote of Sint Michaëlskerk te Zwolle op zaterdag 21 september 2013.

Museum De Scheper in Eibergen bezit de grootste collectie ter wereld met werk van dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673. Herman Schepers vertelt in deze video over de collectie, die meer dan 130 bundels telt van de in totaal 163 verschillende drukken van Sluiters werk.

Cursus over Willem Sluiter (1627-1673) en de Christelike Doodts-betrachting. Een herhalingscursus van drs. A.J.H.G. (Bert) Ronhaar voor de Stichting Studie Nadere Reformatie. Gegeven op zaterdag 30 november 2013 in Driestar Educatief in Gouda. Gert Oosterom zong bij deze gelegenheid liederen van Willem Sluiter. Dochter Leanne begeleidde hem hierbij op een spinet.

Blik vooraf op de plaquette ter herinnering aan dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673), die een plek kreeg in de Grote of Sint Michaëlskerk in Zwolle, waar hij is begraven. Beeldhouwer Anton ter Braak vertelt over zijn kunstwerk en verre nazaat Peter Sluiter uit Amsterdam brengt een bezoek aan het atelier in Noordijk bij Neede en reageert met een videoboodschap ter gelegenheid van de onthulling van de plaquette op 21 september 2013.

Enkele dichtregels van Willem Sluiter (1627-1673), die is geboren en Neede en dominee was in Eibergen, voorgedragen op een Schipbeekbrug bij Markvelde. In kader van project 'Poëzie in beeld' van Arend J.Heideman/willemsluiter.preview.ideemedia.cloud, najaar 2012.

Gert Oosterom uit Gouderak zong in 2011 spontaan een Sluiterlied in de oude St. Mattheus in Eibergen.