De Needse predikant H.N. Boukema (1872-1927) hield ruim een eeuw geleden lezingen over dichter en dominee Willem Sluiter, blijkt uit berichten in kranten van toen, die zijn te lezen via de site Delpher. Dit maakt nieuwsgierig naar wie hij was en wat hij verder deed.
Ds. Boukema diende in de periode 1908-1927 naast de gereformeerde kerk in Neede de gereformeerde kerken in Rekken en Eibergen, een gebied waar Sluiter voor een groot deel nauw mee was verbonden. In het boek ‘Een eeuw op weg’ van de gereformeerde kerk Eibergen-Rekken uit 2002 en op de site GereformeerdeKerken.info is meer informatie over Boukema te vinden.
Vaak te laat, ondanks ‘stoomfiets’
Een van de eerste werkzaamheden van hem als predikant in de Achterhoek was de ingebruikneming van een nieuwe kerkje aan de Kleine Hemstea in Eibergen (Rekken had al een eigen kerkje aan de Zuid-Rekkenseweg, bij Hemsink). Oudere gemeenteleden vertelden later dat ds. Boukema een beschadigde neus had, ‘waarschijnlijk lupus of zoiets’. Bij het binnenkomen van de consistorie gaf hij alle catechisanten de linkerhand, want de rechter zat altijd in verband. In het boek ‘Een eeuw op weg’ wordt verteld, dat de predikant, ondanks zijn ‘stoomfiets’, vaak te laat kwam voor de kerkdienst of de catechisatie.
Dominee Boukema heeft zich volgens krantenberichten niet beperkt tot het werk in zijn kerkelijke gemeenten. De bladen De Graafschapper en Nieuwe Winterswijksche Courant maakten begin 1913 melding van zijn lezingen over Willem Sluiter en drukten daar verslagen van af. Met de titel ‘Willem Sluiter en zijn hoekje’ schetste hij eerst in Winterswijk en een paar dagen later in Eibergen een helder beeld van de dichter, die in Neede werd geboren in 1627 en van 1653 tot 1673 predikant was in Eibergen.
Jongelingsvereniging met Sluiters naam
Op andere terreinen was Boukema eveneens actief. Een vergadering van de Needse AR-kiesvereniging Nederland en Oranje in 1920 werd gehouden onder zijn leiding. Volgens een bericht uit 1924 was hij voorzitter van het comité winterlezingen in Neede. Hiervoor hield in februari van dat jaar de schrijver L. Penning een lezing over Zuid-Afrika.
Ds. Boukema hield ook wel lezingen over andere onderwerpen dan Sluiter, waarop hij zich richtte in 1913. Bij dit jaartal is nog vermeldenswaard dat in Eibergen een jaar hiervoor onder leiding van deze predikant een gereformeerde jongelingsvereniging van start ging onder de naam Willem Sluiter. Nog in datzelfde jaar werd hij er erevoorzitter van, meldde De Graafschapper in 1932.
Of al die activiteiten de gezondheid hebben aangetast van de Needse predikant, is niet bekend. In 1914 en 1915 was hij door ziekte bijna een jaar niet inzetbaar. Ook later was hij regelmatig in de zomer voor zijn gezondheid afwezig. Soms was hij bij zijn ouders in Heerenveen, een andere keer ging hij naar Terschelling voor een ‘natuurlijke luchtbadenkuur’. Hij stierf op 9 februari 1927, vermoedelijk aan een longontsteking. Ds. Boukema ligt begraven op de oude begraafplaats in Neede.
Dichter, kinderboekenschrijver en bloemlezer P. van Renssen signaleerde in de jaren dertig van de vorige eeuw een overeenkomst tussen dichtregels van Willem Sluiter en van Guido Gezelle. De net na Van Renssens overlijden in 1937 verschenen bundel Verstolen schoonheid, een ‘verzameling oud-Hollandschade religieuse gedichten’ informeert hierover met een ‘oriënterende aanteekening’ van hem. Met Sluiters Gebedt om den wille Jesu te volbrengen is deze in de collage verwerkt. Aan de hand van informatie op de site Nederlandse Poëzie Encyclopedie wordt hier verteld wie Van Renssen was. Hij heeft Sluiters gebed, dat afkomstig uit zijn in 1661 verschenen eerste bundel Psalmen, lof-sangen, ende geestelike liedekens, aangepast aan de toenmalige spelling, zo staat er bijvoorbeeld kwaad in plaats van quade. Opmerkelijker is dat van Renssen, wellicht in navolging van anderen, meer aanpaste. Van de oorspronkelijk negen verzen publiceerde hij de nummers 2, 3, 5 en 8 niet. Van vers 5 (bij Sluiter 7) verving hij de laatste twee regels door die van Sluiters vers 8.
Eibergenaar W.J. ten Cate legde twee eeuwen geleden, op 24 mei 1817, de levensbeschrijving van dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) op papier vast. Hij schreef deze over – ‘nageschreven’ in zijn woorden – van iemand met de voornaam Barendjen (wiens achternaam helaas niet goed is te lezen), die deze op zijn beurt op 1 oktober 1779 in Amsterdam heeft opgeschreven.