In Terdege onthuld hoe idee voor Sluiterboek ontstond

op .

Het familieblad Terdege publiceerde in het januarinummer van 2008 een interview met Arend Heideman over het boek ‘Willem Sluiter anno nu’.

Hierin onthulde hij hoe het idee voor het boek voortkwam uit de Zangdagavonden die eens per maand destijds werden gehouden op een zondagavond in de gereformeerde kerk in het Achterhoekse Geesteren [voor deze experimentele kerkdienst met veel zang en muziek werden altijd bijzondere thema’s gezocht; bij de keuze nog eens liederen van Sluiter te laten zingen, kwam Heideman tot de ontdekking dat ondanks de populariteit die Sluiter eeuwen had gehad niks meer van hem in de boekhandel verkrijgbaar was].

Hij kon inmiddels ook vertellen, dat de Sluiteravond op 25 november 2007 was bijgewoond door verre nazaten, die er via internet kennis van hadden genomen [Peter Sluiter uit Amsterdam vroeg en kreeg tijdens deze bijzondere dienst, onder leiding van Heideman, zelfs het woord, wat in een normale dienst nooit zou zijn gebeurd. Vele jaren later trekken Heideman en Sluiter nog op bij allerlei Sluiteractiviteiten].

Scan 20221229 7 k bewerkt-1Scan 20221229 8 k bewerkt-2Scan 20221229 9 kScan 20221229 10 k

Handschrift Sluiter dook op na publicatie boek

op .

De verschijning van het boek ‘Willem Sluiter anno nu’ bracht ook het eeuwenoude handschrift van Willem Sluiter weer boven water. Oud-Eibergenaar Gerrit Odink meldde dat hij in het bezit was en bleek direct ook bereid er een foto van te laten maken. Regionale dag- en weekbladen publiceerden het bericht hierover nog in de laatste dagen van 2007. Ter informatie hieronder ook het complete bericht.

Scan 20221230 2 2 k

Scan 20221230 bb k

Het eeuwenoude handschrift van de Achterhoekse dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673) uit de eerste druk (1661) is weer op komen duiken. Een onverwachte vrucht van het nieuwe boek ‘Willem Sluiter anno nu’. Hiermee heeft journalist en uitgever Arend Heideman veel meer geschiedenis geschreven dan hij beoogde. Hij vroeg vooral aandacht voor Sluiters gedichten en liederen, maar bracht tevens veel opmerkelijke feiten aan het licht.

Verschillende kopers van het nieuwe Sluiterboek blijken zelf nog eeuwenoude Sluiterboeken te bewaren. Een enkeling kan er nog uit citeren en anekdotes bij vertellen. Anderen vertellen over mensen die er tot eind vorige eeuw of zelfs begin deze eeuw uit het hoofd uit voor konden dragen, terwijl werd gedacht dat dit een eeuw geleden al vrijwel voorbij was. Zijn liederen zijn in het nieuwe millennium nog gezongen.

De in Zutphen wonende oud-Eibergenaar Gerrit Odink reageerde op het nieuwe boek met een onthulling. Deze ex-directeur/eigenaar van een bouwmaatschappij (later Van Wijnen Eibergen b.v.) verklapte Heideman dat hij de eerste druk bezit van Willems Sluiters werk met daarin een door de dichter geschreven opdracht. Voor ‘véél geld’ kocht Odink, die bestuurlijk ook actief was op het terrein van de cultuurhistorie, het in de jaren tachtig. Bij een antiquariaat in Enschede, waar hij via zijn bouwwerkzaamheden mee in contact kwam.

De eigenhandige opdracht van Willem Sluiter in zijn in 1661 in Deventer gedrukte ‘Psalmen, Lof-Sangen en Geestelike Liedekens’ is gericht aan Margareta de Sandra-Tortarolis uit Deventer. Van haar hand was ook het eerste lofdicht in deze bundel. Heeft deze rijke Deventerse, die was getrouwd met de Deventer ‘commandeur’ Hendrick de Sandra, wellicht financieel steun verleend aan Sluiter (die zijn grote populariteit aanvankelijk toeschreef aan het zelf gul verspreiden van zijn bundels)?

Sluiter schreef op het titelblad: “Aen die Welgeborene, deugt- ende konstrijke Vrouwe, Me-vrouwe Margareta Tortarolis, Ghemalin van de Hoogh-Eed. en Manhaften Heer H. de Sandra, Ridder en de Ritmeester & wort dit Boeksken met alle onderdanigheit en schuldigen plicht opgedragen van den Autheur W. Sluiter.”

Margareta is net als Sluiter in 1627 geboren. Haar vader behoorde volgens een boek van L. Engelberts uit 1927, tot de schatrijke burgers van Leiden. Met zijn nalatenschap kreeg de al vermogende schoonzoon Hendrick de Sandra, die op latere leeftijd voor een militaire loopbaan koos, een ongehoord groot bezit in handen.

 

Epenaar declameerde tot in deze eeuw Sluiterregels

op .

Een hoogbejaarde Epenaar droeg tot in deze eeuw dichtregels van Willem Sluiter uit zijn hoofd voor, terwijl werd gedacht dat dit lang hiervoor al niet meer gebeurde. Het verhaal hierover verscheen in reactie op de publicatie van het boek 'Willem Sluiter anno nu' op begin december 2007 in Veluwe-edities van dagblad de Stentor. Hieronder de tekst van dit verhaal.

 

De Stentor

07-12-2007

 

Sluiter: troost voor opstandige tiener 

,,Odink schrijft dat er honderd jaar geleden nog mensen waren die Sluiter uit hun hoofd konden citeren.” Epenaren Rien en Diet van der Stege lazen dat in een nieuw uitgekomen boek over predikant-dichter Willem Sluiter. 

Maar zij weten beter: hun (schoon)vader E.J. ter Beek declameerde een jaar geleden nog Sluiters verzen. 

,,Het is allemaal een merkwaardig verhaal”, vertelt Diet van der Stege-ter Beek. ,, We hadden de herdenkingsdienst in De Boskamp gemist omdat we door een misverstand geen uitnodiging hadden ontvangen. In die dienst is onder meer mijn vader herdacht die daar 13 december vorig jaar overleed. De dag na de dienst zei iemand tegen me: ik heb je gisteren gemist.” 

Van der Stege had er een paar vervelende dagen van. Reden om op zondag 25 november de Achterhoek op te zoeken om er even uit te zijn. 

,,In Lochem kwamen we midden in een Pietenzondag terecht. Niet iets waarop we zaten te wachten. Maar in de etalage van een boekwinkel zagen we opeens een boekje over Willem Sluiter. Dat kan geen toeval zijn, zeiden we tegen elkaar.”

Willem Sluiter (1627-1673) was predikant en dichter. Zijn bekendste werk in Buiten-Leven, een lofzang op natuur en landschap ‘in dees’ achter-hoek’. Tot begin vorige eeuw genoot hij bekendheid, daarna raakte Sluiter vergeten. 

,,Mijn vader werd in 1910 aan de Bremensallee in Oene geboren. Op zijn 17e kreeg hij beenmergontsteking. Hij is er vreselijk ziek van geweest”, weet Diet van der Stege. 

Na een half jaar ziekenhuis moest de jonge Oenenaar thuis opnieuw leren lopen. Hij hield er een stijf been aan over, tot zijn grote ergernis. Dat maakte hem boos en opstandig.”

De Wapenveldse predikant ds. Van Doesburg die wel bij de familie op bezoek kwam, gaf de gepijnigde Oenenaar het boekje Eensaem huis- en winterleven, met gedichten van Willem Sluiter. 

,,Het moet toen al een oud boekje zijn geweest. Het zag er heel gebruikt uit. Waarschijnlijk was het een exemplaar van hemzelf. Hij zei erbij tegen mijn vader: ‘dat kun jij toch niet lezen’. Want het was gedrukt in gotisch schrift. Zoiets moet je niet tegen mijn vader zeggen. Na een paar keer ontcijferen kon hij het vloeiend lezen.”

De jonge Ter Beek las de gedichten niet alleen, hij leerde ze ook uit het hoofd. “Vroeger toen ik klein was, declameerde hij ze wel eens. Maar eigenlijk heel weinig. Pas de laatste paar jaar, toen hij in De Boskamp woonde, kwam alles weer boven en citeerde hij hele strofen. En niet vier regels, maar hele gedichten.” 

Het boekje zelf is zoekgeraakt. “Vreselijk jammer natuurlijk. lk had het graag nog gehad.” 

Hoewel Ter Beek bijna een jaar geleden op 96-jarige leeftijd overleed, heeft Rien van der Stege de schrijver van het jongste Sluiter-boek, Arend Heideman, per mail laten weten dat Sluiter in deze eeuw nog wel degelijk gedeclameerd werd. 

Het museum De Scheper in Eibergen heeft een expositie aan Sluiter gewijd. ,,Daar gaan we nog wel even heen”, weet Diet van der Stege al.