Juist nu hard gewerkt is en wordt aan een kunstwerk van Willem Sluiter in Neede, waar hij in 1627 is geboren tegenover de Grote Kerk, krijgt de dichter ook landelijk steeds meer aandacht. Gea Touw van café-restaurant De Viersprong in Markelo maakte me er op attent dat op 22 december zelfs in het bekende tv-programma Per Seconde Wijzer zijn bekende regels over dee’s achter-hoek werden voorgedragen, door presentator Erik Dijkstra. Misschien is dit nog wel een nevenvrucht van het voorwerk van de drie jaar geleden overleden streekhistoricus Bennie te Vaarwerk. Het borstbeeld van Willem Sluiter wordt vervaardigd door de beeldhouwer Anton ter Braak, die zijn atelier heeft in het Noordijkerveld. Daar zag ik met Dinant Rohaan (links) en Mans Koster (midden) enige tijd terug hoe ver hij toen al was gevorderd.

Willem Sluiter (1627-1673) dichtte ook een lofzang op Maria. Met zijn ‘Lof der Heilige Maagt Maria’ keerde hij zich in 1669 tegen de aantijging dat protestanten haar niet zouden eren. Juist nu ik een verhaal voor maart volgend jaar over Sluiter en het rampjaar 1672 heb afgerond, waarin ik dit gedicht noem, ontving ik een interessante tip. Voormalig stadsdichter Alet Roukes uit Zwolle wees me erop dat Sluiter een exemplaar van zijn lofzang met een apart gedicht toezond aan de Zwolse kunstenares Gesina Ter Borch (1633-1690), dochter en leerling van Gerard ter Borch. Sluiter riep haar hierin op Maria (“Niet op een vreemde Roomsche wijs”) te schilderen. Of dit iets heeft opgeleverd, kon ik niet achterhalen, maar wel is via het Rijksprentenkabinet uit 1659 van haar hand al haar ‘Heilige Maagd met het Kind’ te zien (1^e illustratie bij dit bericht). Sluiters begeleidende regels werden rond 1887 ontdekt door mr. J.I. van Doorninck, die ze publiceerde in Versl. En Meded. Overijss. Regt en Gesch. Interessant is ook een artikel uit het Overijsselsch Dagblad van 8 augustus 1931 over Mariaverering in Overijssel, waarin Sluiter prominent werd vermeld.

Leerlingen van de Leeuwerikschool in Neede, een streekschool voor speciaal onderwijs, kunnen de komende maanden op feestelijke wijze deelnemen aan culturele projecten. Dit is te danken aan het kunstwerk dat in deze plaats verrijst ter herinnering aan de hier geboren dichter Willem Sluiter (1627-1673). Hij werd ook wel de ‘kleine leeuwerik’ genoemd, naar de in deze omgeving vrijwel verdwenen vogel, die jubelend opstijgt naar de hemel.

Het door Anton ter Braak te vervaardigen borstbeeld wordt onthuld op 22 maart, Sluiters geboortedag en het begin van de lente. Het beeld op een sokkel van Bentheimer zandsteen komt te staan aan Nieuwstraatzijde van de Grote Kerk in Neede, tegenover zijn geboorteplek.

Enthousiast

Sluiters leeuweriklied bracht de initiatiefnemers voor het kunstwerk op het idee de Leeuwerikschool op en rond die voor de streek belangrijke dag een hoofdrol te geven. Om hiermee aandacht te vestigen op deze school voor zeer moeilijk lerende kinderen en een interessant aspect van de dichter. Het schoolteam reageerde enthousiast. Net als beeldhouwer Anton ter Braak (die heeft gewerkt op deze school), de uit Neede afkomstige saxofonist Bennie Waanders en dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst uit Zutphen. Zij verlenen er medewerking aan.

Dit kunstzinnige drietal heeft inmiddels met het schoolteam en het comité voor het kunstwerk van Sluiter overleg gehad. Afgesproken is het programma uit te laten monden in een feestelijke week met zang, muziek, poëzie en een expositie in de kerk. Uiteraard komt de leeuwerik hierin centraal te staan.

Toren Needse Berg

Naar het voorkomen van de leeuwerik in het werk van Willem Sluiter wordt in Neede ook verwezen bovenin de natuurobservatietoren op de Needse Berg. Daar hangt sinds 2018 een modern leeuwerikgedicht van Sander Grootendorst. Hij liet zich inspireren door Sluiters lied ‘Op het zingen van den Leeuw’rik’ en verwerkte er ook vier regels in van hem.

Sluiters werk was enkele eeuwen zeer populair en is vaak herdrukt. Aan de hand van zijn lied over de leeuwerik kreeg hij drie eeuwen na zijn aantreden als dominee in Eibergen, in 1953, ook herwaardering als dichter. Van taal- en letterkundige dr. Klaas Heeroma (als dichter bekend onder de naam Muus Jacobse). Hij wees erop hoe Sluiter zich hierin tekende “in zijn vreugde over de vrije natuur, zijn zangdrift en zijn hemelverlangen”.

Hans Keuper werd tot tranen toe geroerd door cadeau van fan bij het winnen van de Willem Sluiter prijs: een 334 jaar oud boek van Achterhoek-boegbeeld Willem Sluiter. Zie verhaal met filmpje hierover van De Gelderlander door te klikken op dit bericht.