Het borstbeeld van Willem Sluiter in de eindfase. Beeldhouwer Anton ter Braak is hier druk met het patineren.

Hans Keuper onthult op dinsdag 22 maart naast de Grote Kerk in Neede het door beeldhouwer Anton ter Braak vervaardigde borstbeeld van Willem Sluiter. Deze dichter werd op de eerste lentedag van 1627 in een huis (nu Nieuwstraat 15) tegenover deze kerk geboren. Een herinnering hier aan hem ontbrak. Een klein comité verwierf in korte tijd ruim steun voor een passend kunstwerk. Keuper won vorig jaar als eerste de Willem Sluiter Prijs. Hij is bekend als oprichter van de Band Boh Foi Toch.

Sluiters werk, waarin de geest van de Moderne Devotie doorklinkt, was enkele eeuwen zeer populair. Zijn vader en grootvader hadden in Neede een bierbrouwerij en graanhandel. In zijn periode als dominee in het naburige Eibergen, van 1653 tot 1673, ontwikkelde Willem Sluiter zich als dichter. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven en zijn bekende dichtregels over dees' achter-hoek zijn vaak in verband gebracht met de streeknaam Achterhoek.

Leeuwerikschool

De Leeuwerikschool uit Neede, een streekschool voor speciaal onderwijs, vervult 22 maart een hoofdrol. Gelijktijdig met de onthulling van het kunstwerk, om half twee ’s middags, mogen leerlingen van deze school het doek wegtrekken van het informatiebord dat ervoor staat. Hierop prijken naast Sluiters regels “Waer iemant duisent vreugden soek,/ Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek” dichtregels van de Needse predikant Everhardus Beckink. Bij Sluiters Buiten-Leven dichtte hij: “Ik ben ’t met Sluiter eens, ‘k ben wel te vrede:/ Ik schep mijn adem graeg in d’ open lught te Nede.”

De aansluitende bijeenkomst voor genodigden in de kerk is wereldwijd te volgen via een livestream, met een link op de informatiesite willemsluiter.preview.ideemedia.cloud. De schoolkinderen komen in het kerkgebouw direct opnieuw in de schijnwerpers. Dat hun school nauw werd betrokken bij dit lentefeest heeft te maken met feit dat de dichter ook wel waarderend ‘de kleine leeuwerik’ werd genoemd. Naar de in de Achterhoek vrijwel verdwenen zangvogel, die jubelend opstijgt naar de hemel. Samen met de zangeres Ellen Tackenkamp zingen de kinderen een nieuw leeuweriklied. Dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst schreef de tekst bij een melodie van saxofonist Bennie Waanders, die het gedicht ook op muziek zette.

Duizend leeuweriken

Naast muziek van Ellen Tackenkamp en Bennie Waanders en een reactie van Hans Keuper op Sluiter en het kunstwerk kan via de bijeenkomst in de kerk ook worden genoten van een korte lezing van Sander Grootendorst. Duizend leeuweriken, koos hij hiervoor als titel. Hij bezong deze vogel ook al eens in een gedicht, dat hij schreef voor de onthulling van een plaquette in 2013 in de Grote of Sint Michaelskerk in Zwolle, waar Sluiter is begraven in 1673. Sinds 2018 hangt dit gedicht bovenin de natuurobservatiepost op de Needse Berg.

Onder leiding van Grootendorst gaan leerlingen van de Leeuwerikschool ook werken aan dichtregels, in het kader van het culturele project van de school bij het kunstwerk. Samen met kunstenaar Anton ter Braak boetseerden ze onder andere een leeuwerik, die net als het borstbeeld in brons wordt gegoten. Dit en ander creatief werk van de kinderen wordt geëxposeerd in de kerk. Zaterdag 26 maart kan iedereen het hier tussen 14 en 17 uur bewonderen. En dan uiteraard ook buiten de kerk genieten van het borstbeeld, dat hier op een sokkel komt te staan van Bentheimer zandsteen. Hiermee wordt verwezen naar de eeuwenoude waterputten en doopvonten, die ook van dit materiaal werden gemaakt. Het komt ook als bouwmateriaal nog op veel plaatsen in de omgeving voor.

Aankondiging in Nieuws uit Berkelland. 

Leerlingen van de Leeuwerikschool in Neede boetseren onder leiding van beeldhouwer Anton ter Braak een leeuwerik in was. Deze wordt net als het borstbeeld, dat deze kunstenaar vervaardigt van de in Neede geboren dichter Willem Sluiter (1627-1673), in brons gegoten. Bij de onthulling van het beeld op 22 maart is de vogel te zien op een expositie in de Grote Kerk van Neede.

Naast de kerk, aan de Nieuwstraatzijde, komt het borstbeeld te staan. De leeuwerikschool, een streekschool voor speciaal onderwijs, krijgt bij de feestelijke onthulling een hoofdrol. Dit heeft te maken met Sluiters leeuweriklied. De tegenover de Needse kerk geboren dichter werd ook wel ‘de kleine leeuwerik’ genoemd. Naar de in de Achterhoek vrijwel verdwenen zangvogel, die jubelend opstijgt naar de hemel.

Zangeres Ellen Tackenkamp bereidt zich ondertussen voor op het samen met leerlingen op deze eerste lentedag in Neede zingen van een nieuw leeuweriklied. Dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst schreef bij een melodie van saxofonist Bennie Waanders de tekst. Waanders zette dit gedicht op muziek. Dit drietal treedt 22 maart, Sluiters geboortedag, ook op in de kerk. Via een livestream is hier straks wereldwijd van mee te genieten.

Het boetseren van een leeuwerik, zang en muziek zijn onderdeel van een cultureel project op deze school bij het beeld, dat herinnert aan Sluiter. Ook poëzie krijgt hierbij aandacht. Sander Grootendorst gaat samen met leerlingen werken aan dichtregels. Het resultaat zal eveneens te bewonderen zijn in de kerk. Die is op zaterdag 26 maart voor iedereen open, van 14 tot 17 uur.

Het borstbeeld van de dichter Willem Sluiter is 28 januari 2021 gegoten in brons. Felicitaties en applaus klonken op in het Noordijkerveld bij het atelier van beeldhouwer Anton ter Braak, die deze spannende klus samen met zoon Pim klaarde. Over het resultaat waren de aanwezigen zeer tevreden. Op de eerste lentedag, 22 maart, wordt dit kunstwerk onthuld bij de Grote Kerk in Neede, tegenover de plek waar Sluiter op die datum in het jaar 1627 werd geboren. Zijn dichtregels en liederen waren enkele eeuwen zeer populair. Zijn werk is vele malen herdrukt. Na bijna vier eeuwen komt nu in Neede met het borstbeeld een herinnering tot stand. Het komt te staan op een sokkel van Bentheimer zandsteen, aan de Nieuwstraatzijde van de kerk. Ondertussen wordt ook hard gewerkt aan culturele projecten hierbij op de Leeuwerikschool in Neede. Leerlingen van deze school voor speciaal onderwijs krijgen een hoofdrol bij de onthulling. Sluiter werd ook wel eens de ‘kleine leeuwerik’ genoemd.

Dat een Nederlandse hoogleraar in 1875 één van zijn brieven uit Zuid-Amerika voor een Nederlandse krant begon met het uitvoerig citeren van dichtregels van Willem Sluiter (1627-1673), bevestigt hoe populair het werk van deze dichter is geweest. Prof.dr. H. Weyenbergh schreef als ‘een Nederlander in den vreemde’ enige jaren deze brieven. Het ‘Nieuws van den dag; kleine courant’ publiceerde ze. De hoogleraar riep met deze serie ook de toorn over zich af van dagblad De Tijd. Dat hekelde de afkeer die het hierin beluisterde van de katholieke kerk, maar had geen betrekking op de dichtregels. Interessant is dat de reactie van de krant ook informeert over de bezigheden van de briefschrijver uit Cordova. Weyenbergh ontleende de dichtregels aan Sluiters lange gedicht Buiten-Leven (1516 regels), waaruit hij los enkele verzen citeerde. Hiermee wilde hij weergeven in welke stemming hij er zijn studie voortzette. Dat kon kennelijk niet beter dan met woorden van een dominee van het ‘landelijke’ Eibergen, die zo wereldwijd weerklank vonden. Elders las ik dat de jong (42 jaar) overleden geleerde ook hielp bij het bevorderen dat er een Spinoza-beeld in Den Haag kwam, dat in 1880 is onthuld. Kennelijk kon hij uit de voeten met zowek Sluiter als Spinoza.