In Rekken weten ze wel raad met Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek. De dahliatuin bij de Piepermolen staat dit jaar in dit teken. Hans Keuper, liedjeszanger, tekstdichter en frontman van de Achterhoekse band Boh Foi Toch, verricht vrijdag 27 juli officieel de opening. Maar van de bloemenpracht kan er op afstand ook nu al worden genoten. Niet minder dan 200 verschillende soorten dahlia’s zijn er te bewonderen. In totaal zo’n 3000 planten. Vrijwilligers uit Rekken hebben de tuin aangelegd. De dahliatuin staat in nauw verband met het jaarlijkse bloemencorso, waarmee het dorp elk jaar in de zomer (deze keer op 22, 23 en 24 augustus) alle aandacht op zich vestigt.

    Op de valreep tekening van Jan Luyken

  ontdekt in Duitse universiteitscollectie

 Het project Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek werpt nieuw licht op de bekendste regels van deze dichter, over dees’ achter-hoek. Van grote betekenis is ook de recente ontdekking in een Duitse universiteitscollectie van een tekening van Jan Luyken waarop Sluiter (1627-1673) is afgebeeld. Dit zijn vruchten van het onderzoek voor het boek ‘Van achter-hoek tot Achterhoek’ dat op 7 september verschijnt. Het is een 80 pagina’s tellende thema-uitgave van de historische kringen van Eibergen en Neede.

De tekening van dichter en etser Jan Luyken is een voorstudie op één van zijn aantrekkelijkste prenten in vele dichtbundels van Sluiter. Hij is erop afgebeeld aan zijn schrijftafel en zittend voor een open venster. Het kleine kunstwerk (13,5 x 8,5 cm) vormt een opmerkelijke schakel in een reeks portretten van Sluiter. Hieronder bevindt zich ook een andere belangrijke ontdekking uit het afgelopen jaar: een schilderij van de in Zuid-Afrika beroemde Frans Oerder (1867-1944). Hij combineerde in zijn schilderij elementen uit de prent van Luyken met een het Sluiterportret van Pieter van Anraadt (1635-1678), dat hij moet hebben gekend via een kopie Willy Sluiter (een nazaat van de dichter). Op de achtergrond is een landschap te zien dat doet denken aan de Achterhoek. Een foto van dit doek siert op de voorkant van het boek.

Europees tintje

Jan Luyken (1649-1712) en zijn zoon Casper (1672-1708) waren de belangrijkste boekillustratoren van hun tijd. Hun voorgeslacht heeft een relatie gehad met ‘Zwolle bie Grolle’ (Groenlo), in de Achterhoek. De tekening van Jan Luyken, die zich bevindt in de kunstcollectie van de Georg-August-Universität in Göttingen, geeft het Sluiterproject alsnog een Europees tintje. Tor groot genoegen van de organiserende projectgroep. Vanwege Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek is hieraan in de gemeente Berkelland het thema ontleend dit jaar voor de open monumentendagen. Landelijk is Europa het thema. Dit krijgt via de tekening van Luyken nu ook in Berkelland aandacht.

Dees’ achter-hoek

De bekende dichtregels “Waer iemant duisent vreugden soek,/ Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek” van Sluiter vormden de aanleiding voor de viering van 350 jaar Achterhoek. Sluiter publiceerde ze in 1668. Bekend was al dat de streeknaam er niet direct aan is ontleend, al werd dat eens wel gedacht. Arend Heideman belicht in het boek naast de kunst rondom Sluiter en herinneringen aan hem, uitvoerig zijn bekende dichtregels, hun betekenis, grote populariteit en de raakvlakken met de streeknaam. Peter Sluiter uit Amsterdam, verdiepte zich voor het boek in de woelige tijden waarin zijn verre voorvader leefde. En Peter Rutgers staat stil bij merkwaardigheden rond de schrijfwijze van naar de dichter genoemde straten in Berkelland. Naast coupletten van Sluiter over Eibergen en de buurtschappen staan in het boek veel prachtige prenten uit Sluiterbundels.

Het boek ‘Van achter-hoek tot Achterhoek’ wordt gepresenteerd bij de opening van de open monumentendagen in de gemeente Berkelland. Leden van de beide historische kringen ontvangen automatisch een exemplaar. Over de open monumentendagen in Berkelland volgt later meer informatie.

Foto: Het Sluiterschilderij van Frans Oerder siert het omslag van het boek Van achter-hoek tot Achterhoek. (Foto: Arie Burggraaf)

Eibergen kan dit jaar bij de revitalisering van het centrum worden verrijkt met een kunstwerk dat herinnert aan de dichter Willem Sluiter, die 350 jaar geleden zijn bekende Achterhoek-regels publiceerde. Beelhouwer Anton ter Braak uit Noordijk ontwierp hiervoor maquettes. Zijn werk is bedoeld voor de kop van de Kluiversgang. Hij geeft in dit filmpje een toelichting.

Het ontwerp van de kunstenaar Anton Ter Braak wordt met twee andere ideeën onder de aandacht gebracht in villa Smits in Eibergen, het voormalige gemeentehuis aan de Grotestraat 30, dat vanaf 1 mei dienst doet als inlooppunt. De bevolking van Eibergen kan op deze locatie op dinsdagmorgen van 9 tot 12 uur terecht. Hier mogen de Eibergenaren ook kenbaar maken hoe over de kunstontwerpen wordt gedacht. Laat hier dus van u horen als u ook graag ziet dat de Kluiversgang bij de viering van 350 jaar Achterhoek wordt verfraaid met het kunstwerk van Anton ter Braak.

Beeldhouwer Anton ter Braak uit Noordijk heeft een ontwerp gemaakt voor een modern kunstwerk ter herinnering aan dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673). Het is bedoeld voor de kop van de Kluiversgang in Eibergen. Bij de revitalisering van het centrum wordt voor deze plek aan kunst gedacht. Ter Braak diende op verzoek van de projectgroep Willem Sluiter en 350 jaar Achterhoek zijn ontwerp in.

Bij de aankondiging van de tweede fase revitalisering Eibergen centrum is Ter Braaks ontwerp opeens onthuld. Helaas werd hierbij niet zijn maquette getoond, maar alleen foto’s en een toelichting

Sluiterplaquette in Zwolle en hemelpoort in Eibergen

Eibergen bezit nu al een kunstwerk staat van Anton ter Braak, sinds 2010: ‘Porta’, een hemelpoort, bij de H. Mattheuskerk. In 2013 vervaardigde hij een plaquette ter herinnering aan Willem Sluiter in de Grote of St. Michaëlskerk in Zwolle, waar Sluiter is begraven.

Als bladzijden uit Sluiters bundels

Het ontwerp van Ter Braak bestaat uit twee elementen, waarvan een deel is bestemd voor de drie blinde ramen in een muur aan de Kluiversgang. Het eerste onderdeel zal bestaan uit drie elementen die worden vervaardigd van cortenstaal. Zij zijn als bladzijden uit de vele bundels van Sluiter. Op deze bladzijden komen dichtregels, die betrekking hebben op Eibergen en de Achterhoek. Deze elementen, die ritmisch in het straatbeeld worden geplaatst, krijgen een hoogte van twee meter.

Reliëfs in aluminium op blinde ramen

Het tweede deel van het kunstwerk is bestemd voor de blinde ramen, die nu zijn voorzien van grijs raapwerk. Ter Braak ontwierp hiervoor reliëfs die worden weergegeven in aluminium. Zij zijn als beelden bij de dichtregels op de elementen van cortenstaal. Gedacht kan worden aan een landschap, de Achterhoek en de Berkel.

Anton ter Braak kiest voor deze verbinding tussen het centrum en de Berkel voor een kunstvorm, die de kijker uitnodigt zelf te onderzoeken, na te denken en ook verder te kijken.

Bevolking mag oordeel geven

Het idee van Ter Braak wordt onder der aandacht gebracht in villa Smits in Eibergen, het voormalige gemeentehuis aan de Grotestraat 30. Vanaf 1 mei doet dit pand dienst als inlooppunt voor de bevolking. Ook een eerste ontwerp voor een Sluiterherinnering op deze plek van Bennie te Vaarwerk, de initiatiefnemer van de projectgroep Willem Sluiter een 350 jaar Achterhoek, op wiens voorstel Anton ter Braak werd ingeschakeld, wordt hier gepresenteerd. Met enkele varianten hierop van een de werkgroep ‘Kop Kluiversgang’, die betrokken is bij ontwikkeling van het centrumplan. Ook is het nog de bedoeling hier het idee te tonen van Colette Beckers uit Eibergen, die koos voor de vorm van een ijsvogel voor haar idee.

De bevolking van Eibergen, die op deze locatie vanaf 1 mei op dinsdagmorgen van 9 tot 12 uur terecht kan, mag kenbaar maken hoe over de ontwerpen wordt gedacht. Hiervoor wordt ook nog een digitale weg aangeboden. Het streven is dat de tweede fase van het centrumplan Eibergen op 1 november klaar is.