Achter pseudoniem Anastasius ging P. Duys schuil

Door Anastasius [= P. Duys]. Deze onthulling tussen haakjes staat op een artikel in het Sluiterarchief van Museum de Scheper. Duys stichtte verwarring met een verzonnen verhaal over Sluiters vlucht in het Rampjaar 1672. Zijn novelle De redding van een dichter, (1672) uit 1865 plaatste boze katholieke Beltrumse boeren in de verdachtenbank. Het zette ruim een eeuw geleden H.W. Heuvel in een boekje over Sluiter op het verkeerde been. Streekhistoricus Hendrik Odink ontdekte even later, dat de schrijver al lang had bekend dat zijn verhaal was verzonnen.

Zijn pseudoniem kwam ik voor het eerst tegen in het proefschrift van C. Blokland over Willem Sluiter. “Iemand die zich verschuilt achter de naam Anastasius schreef een biografisch artikel in Het Leeskabinet, waarin hij de literaire waarde van Sluiter beneden die van Cats stelt”, schreef Blokland, die niet achterhaalde wie hier achter schuilging.

Maar één bron is geen bron, zeker bij onzekerheid over de herkomst van de informatie. Daarom was ik blij via internet een bevestiging te vinden. Die staat in het boek Vermomde en naamlooze schrijvers opgespoord op het gebied der Nederlandsche en Vlaamsche letteren (3 delen), van Jan Izaak van Doorninck, A. de Kempenaer – 1883-1928 (1ste druk). De toelichting bij Anastasius. [P. Duys] luidt: “Natuur en menschenwereld. Schilderingen van Macaulay, Parley, Grube ... e.a. Verzameld door †. 2e druk. Amst., 1875. Novellen in Leeskabinet, Nederland enz.” Anastasius betekent ’door de doop tot nieuw leven opgestaan' of 'geboren op de dag van de wederopstanding’. Zowel enkele pausen als Oost-Romeinse keizers namen die naam aan, maar waarom Duys dat ook als pseudoniem koos, is niet duidelijk.

Duys heeft veel geschreven en was van 1844 tot 1848 godsdienstonderwijzer in Eibergen en later in Kampen. Hij was getrouwd met een dochter van de Eibergse schoolmeester Prakke, de stamvader van bekende fabrikanten ter plaatse. Hoe goed hij Eibergen en omgeving kende, blijkt uit zijn artikel Willem Sluyter in Het Leeskabinet, dat hij schreef onder het pseudoniem Anastasius: “Wij zijn er getuigen van geweest, hoe de herinnering aan den geliefden dichter en leeraar, vooral te Eibergen en in de omstreken, levendig ie gebleven, en hoe Sluyter daar nog zegen sticht lang nadat hij gestorven is.”

Dr. J.W. Sluiter uit Rotterdam reageerde via hetzelfde tijdschrift. Hij uitte zich lovend over het artikel, corrigeerde een paar kleine onjuistheden, ging uitvoerig in op het dichterschap van zijn verre voorvader en reikte Anastasius een overzicht aan van Willem Sluiters mannelijke nakomelingen. Anastasius reageerde hier op zijn beurt nog weer kort op in het tijdschrift. Via de site Delpher kan thans iedereen alsnog kennis nemen van deze publicaties. Zie informatie over de internetadressen van deze artikelen hieronder.

Artikelen P. Duys en dr. J.W. Sluiter te lezen via site Delpher

Willem Sluyter, door Anastasius, in Het Leeskabinet; mengelwerk tot gezellig onderhoud voor beschaafde kringen, 1864: https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=MMKB07:001140001:00097&coll=dts&sortfield=date&query=sluyter+prox+anastasius&rowid=1&pres%5Bpage%5D=8&pres%5Bnobuffer%5D=top

Nog iets over Willem Sluiter, door dr. J.W. Sluiter, in Het Leeskabinet; mengelwerk tot gezellig onderhoud voor beschaafde kringen, 1864, no. 11: https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=MMKB07:001143001:00013&query=sluyter+prox+dichter&coll=dts&sortfield=date&rowid=1)

Nog een woord over Willem Sluyter, reactie Anastasius in Het Leeskabinet, 1865: https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=MMKB07:001149001:00094&query=sluyter+prox+anastasius&coll=dts&sortfield=date&rowid=2

De redding van een dichter, (1672), door P. Duys, in tijdschrift Nederland, 1865 [volgno 1]: https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=dts:71901:mpeg21:0278&query=redding+prox+dichter&coll=dts&sortfield=date&rowid=5