Sterfdag Willem Sluiter alsnog bekend: 28 december 1673

Plaquette uit 2013 ter herinnering aan graf Willem Sluiter in Grote Kerk te Zwolle en titelblad van Sluiters Lyk-Reden aan zijn kerkelijke gemeente in Eibergen.

Lang is gezocht naar de sterfdag van dichter Willem Sluiter, die op 22 maart 1627 in Neede werd geboren. Hij blijkt op 28 december 1673 te zijn overleden, in Zwolle. Net nu hard wordt gewerkt bij de Vrije Universiteit Amsterdam aan een expositie in december rond zijn 350e sterfdag komt deze datum aan het licht. Onopvallend is er in 1989 melding van gemaakt in een kerkhistorisch artikel van H. Hille in tijdschrift De Hoeksteen. 

Bij het verzamelen van informatie voor artikelen in de aanloop naar de expositie stuitte Arend J. Heideman van informatiepunt www.willemsluiter.nlop het verhaal van Hille, waarin informatie over deze nauw met de Achterhoek verbonden dichter maar bijzaak is.

Rumoer in Rouveen

Het draait in het artikel om rumoer rond de aanstelling van zijn gelijknamige kleinzoon als predikant in Rouveen. De invloed van de Ridderschap (edelen), via het collatierecht (benoemingsrecht), bij zijn aanstelling in de periode 1722-1723 riep weerstand op bij kerkenraadsleden, hoewel ze hem best als dominee wilden hebben en ook kregen. Het doet denken aan het doordrukken van de aanstelling van grootvader Sluiter als predikant in Eibergen in 1653 door graaf Otto van Limburg Styrum, de heer van Borculo. Eibergenaren wilden de zoon van overleden dominee als opvolger. Toch werd hij er geliefd.

 Nadat Willem Sluiter in het Rampjaar 1672 voor de tweede keer moest vluchten voor de troepen van Bommen Berend is ook hij beroepen in Rouveen, in 1673, al is onduidelijk hoe actief hij hier is geweest. Hille stipte dit ook aan. Hij was als leraar verbonden aan de Eerste school met de Bijbel in Staphorst en was later directeur van een basisschool in Opheusden.

 Hille stond aan de wieg van de Historische Vereniging Staphorst, was hier een van de meest actieve auteurs en onderzoekers en richtte zich met name op de kerkgeschiedenis. Hij baseerde zich voor zijn Sluiterartikel op niet eerder gepubliceerde aantekeningen van de voormalige Staphorster burgemeester en geschiedschrijver F.A. Ebbinge Wubben. Vanuit diverse andere bronnen vulde hij die aan.

 Donderdag voor nieuwjaar

 Bekend was al dat Sluiter senior in december 1673 in Zwolle is overleden. Hij bezocht hier zijn zwager Hidding, die arts was. Sluiter werd begraven in de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle, waar ter herinnering in 2013 een door beeldhouwer Anton ter Braak vervaardigde plaquette met zijn portret is aangebracht. Bij een brand in de kerk lang geleden zijn gegevens over het graf verloren gegaan. “Op donderdag voor nieuwjaar 1674 is hij op 46-jarige leeftijd overleden”, luidt een verrassende zin in het artikel van Hille. Bij navraag na ruim dertig jaar kan hij zich niet direct herinneren waar deze informatie vandaan kwam, maar dit wil hij nog uitzoeken. Volgens eeuwigdurende kalenders op internet is dat de 28e december geweest. Dit jaar valt 28 december eveneens op een donderdag.

     

 Willem Sluiters in de vorm van een lied weergegeven Lyk-Reden voor zijn gemeente in Eibergen. Rechts Sluiters Graf-Schrift met laetste gewaedt. 

Lyk-Reden en Graf-Schrift

Na Sluiters dood is uitgegeven de Lyk-Reden Aen de Gemeinte J.C. t’ Eibergen. Dit document is later opgenomen bij zijn bundel Christelike Doodts-Betrachting. Hij doet het hierin voorkomen of hij reeds is overleden en na zijn dood zijn gemeente in Eibergen toespreekt. Het heeft iets van een geestelijk testament en is kennelijk al voor zijn beroep naar Rouveen geschreven. Sluiterbiograaf C. Blokland viel hierin op de grote en bewogen herderlijke zorg van deze pastor voor zijn kudde. In de vroegste druk staat boven de eerste strofe een notenschrift. Het is dus een lied, van 59 zesregelige strofen.

Niet alleen van zijn leven, ook van zijn dood wilde Sluiter via dichtregels prediking doen uitgaan. ’t Geen eeuwen lang zich uit kan strekken, voorzag hij. Met een achtregelig Graf-Schrift sloot hij af. Vooraf is bij die slotregels opgemerkt dat hij ze zelf voor zijn overlijden heeft geschreven. Boven dit slotgedicht staat: Gevonden op den auteur sijn doodt kleed en stont Buyten geschreven Dit is het laetste gewaedt. Een gedicht dat hij naliet om aan zijn lijkkleed te hechten.

  

Zo gaf biograaf C. Blokland Sluiter Lyk-Reden weer in zijn proefschrift over deze dichter en dominee uit 1965. Tekst over overlijden Sluiter uit artikel H. Hille.